NASA'nın uçak motoru rekabeti

Bartın Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Abdullah Cahit Karaoğlanlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uçak motorlarının daha performanslı ve uzun ömürlü olmasını sağlayacak yeni tip malzemelerin elde edilmesi konusunda ABD, İngiltere, Japonya ve Almanya’nın büyük bütçelerle çalışma yürüttüklerini söyledi.

Kendisinin de doktora yaptığı alanda yaklaşık 6 yıldır çalıştığını, hazırladığı projenin TÜBİTAK Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı kapsamında kabul edildiğini anlatan Karaoğlanlı, uçaklarda yanma sonucu ortaya çıkan ısıyı mekanik enerjiye çeviren, yüksek sıcaklık şartlarında çalışan gaz türbin motorları üzerine yenilikçi çalışmalar yaptıklarını ifade etti.

Karaoğlanlı, bu sistemlerin kullanım şartlarında çok yüksek sıcaklık ve diğer ağır çevresel etkilere maruz kaldığına işaret ederek, şunları kaydetti:

"Gaz türbin motor bileşenleri belirli bir kullanım ömrüne bağlı hasara uğruyor. İki motorlu ticari uçağın 2 milyon dolarlık türbin bıçağına sahip olduğunu düşündüğümüzde ekonomik maliyetin ne büyük boyutta olduğunu daha iyi anlayabiliriz. Günümüzde Amerika'nın yanı sıra İngiltere, Almanya ve Japonya gibi küresel güce sahip ülkeler, büyük bütçelerle bu tür konular üzerinde uzun yıllardır çalışmakta, malzeme ve teknolojiyi geliştirerek bilgi üreten ve satan ülke konuma gelmişlerdir. Ayrıca bu ülkeler, bizim de üzerinde çalıştığımız yüksek ısıya dayanıklı malzeme üretimi konusunda hala çalışmalarını sürdürmektedir."

Türbin bıçaklarının yüksek gerilmelere maruz kalan parçalar olduğunu, soğutmada karmaşık sistemler kullanılmasının motorun yakıt veriminin azalmasının yanı sıra türbin bıçaklarının kullanım ömrünün kısalmasına sebebiyet verdiğini anlatan Karaoğlanlı, gaz türbin motorlarındaki malzemeleri yüksek ısıya dayanıklı hale getirmeye çalıştıklarını vurguladı.

Karaoğlanlı, yenilikçi kaplama teknolojisini ve bu teknolojide kullanılacak malzemeyi geliştirmeye çalıştıklarını ifade ederek, "Ülkemiz ve dünya havacılık endüstrisine kazandıracağımız kaplama malzemesi, uçak motorlarında verimlilik artışını sağlayacak, servis ömrünü uzatacak ve performansı artıracaktır. Projeyle hedeflenen amaca ulaşıldığı takdirde ilerleyen yıllarda NASA'nın ortak çalışacağı paydaşlardan biri haline gelebileceğiz" diye konuştu.

Proje kapsamında belirli zaman periyotlarında Almanya, Amerika ve Japonya'daki ortak çalışma gruplarıyla toplantılar düzenleyeceklerini belirten Karaoğlanlı, Bartın Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Halil Çalışkan'ın araştırmacı, Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Üstel'in projede danışman olarak yer aldığını kaydetti.