"İnternet yasasını geri çekin"

Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü Başkanı Christian Mihr, hazırlanan yasa tasarısının Türk makamlarına; hukuk devleti ilkelerine dayanan kontroller olmaksızın tabu kabul edilen veya siyasilerin ilgili kritik açıklamalar nedeniyle istenen internet sayfasını kapama imkanı tanıdığını vurguladı.

Türk hükümetinin geçen yazdan bu yana protesto gösterilerini baskı altına alan bir tutum sergilediğini belirten Mihr, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yürüttüğü siyasete yönelik eleştirileri basın ve düşünce özgürlüğüne daha fazla sınırlama getirerek sonlandıramayacağının farkına varması gerektiğini söyledi.

Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı şu anda mahkeme kararına ihtiyaç duymaksızın"müstehcen" içerikli sayfalara erişimi engelleyebiliyor. Ak Parti'nin yasa tasarısı ise bunu nefret söylemi, özel hayatın gizliliği ve çocukların zararlı içeriğe erişimi konularında da genişletmeyi amaçlıyor.

Türkiye'de internet sayfalarına erişimin engellenmesinin köklü bir geçmişi olduğunu vurgulayan uzmanlar, mahkeme kararına ihtiyaç duymaksızın uygulanacak bu yeni kriterlerin dev bir sansür dalgasına neden olabileceği uyarısında bulunurken, TBMM 'yi de bu konuda uyararak yasanın reddedilmesi önerisinde bulundu.

Ak Parti'nin yeni torba yasaya yerleştirdiği düzenlemeyle internette büyük sansür geliyor. Düzenlemelerle Ulaştırma Bakanı'na ve Telekomünikasyon İletişim Başkanı'na internet sitesi kapatma yetkisi veriliyor. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'na (TİB) erişimi engelleme yetkisinin verildiği düzenleme ile yargı "devre dışı" bırakılıyor. Düzenlemeyle internette yaptığımız faaliyetler kayda alınacak. İnternet kafelerdeki kayıtlar da belli süre saklanacak.

İnternet ortamında yapılan yayınların 4 saat içinde yasaklanmasını içeren yasa teklifine göre Ulaştırma Bakanı ve Telekomünikasyon İletişim Başkanı tek başına internet sitesi kapatabilecek. Yasa teklifinde Bakan'a "Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde özel hayatın gizliliği veya kişilik haklarının ihlalleri durumlarında erişim engeli emri verme yetkisi" veriliyor. Konuyla ilgili uzmanlar "Gecikmesi sakıncalı bulunan hal terimi bir ceza hukuku terimi ve bunun kararını savcı verir. Bakan'ın böyle bir şeye karar veremez." diyor.

Ak Parti'nin hazırladığı teklifte, TİB'e de internet siteleri için yetki veriliyor. Türkiye'de mevcut durumda internet siteleri ancak mahkeme kararıyla kapatılabilirken ilgili teklifte bu yetkinin TİB Başkanı'na verilmesi yer alıyor. Düzenleme yasalaşırsa, TİB Başkanı, mahkeme kararı olmadan siteleri kapatabilecek.

BMO'nun açıklamasına göre yasanın getireceği değişiklikler şunlar:

* Engelleme öncesi, "Uyar-Kaldır" mekanizmasının işletilmesi öne çıkarılıyor.

* Erişim Sağlayacıları Birliği kurularak, TİB ve mahkeme kararlarının bu birlik üzerinden uygulanması öngörülüyor.

* DNS tabanlı engellemenin yanı sıra, URL ve IP tabanlı engelleme ile engelleme yöntemleri genişletiliyor.

* TİB Başkanı veya ilgili Bakan'ın talimatıyla erişim engelleme mümkün hale getiriliyor.

* Yer sağlayıcılara yönelik hapis cezası para cezasına dönüştürülüyor.

* İnternet trafik bilgisinin zorunlu tutulma süresi 6 aydan 1 yıla çıkarılıyor.

* Hukuki karar süreçlerinin daha çabuk sonuçlandırılması hedefleniyor.

BMO'ya göre değişiklikler şu anlama geliyor:

* Erişim engelleme, bugünkü haliyle, mahkeme kararı veya Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'nın (TİB) bazı katalog suçlar için re'sen karar vermesiyle uygulanmaktadır. Yeni değişikliklerle, TİB Başkanı veya Bakan'ın talimatıyla erişimin engellenmesi ifade özgürlüğünün önündeki en büyük tehditlerden biridir.

* "Uyar-Kaldır" uygulaması halihazırda, büyük ölçekli içerik sağlayıcıların kendi içlerinde – doğru ya da yanlış – kullandığı bir yöntemdir. Bu düzenleme küçük ölçekli, özellikle yerel içerik sağlayıcılar açısından baskı ve otosansür mekanizmasına dönüşecektir. Bu aynı zamanda, içeriğe yönelik müdahalelerin takibinin de artık mümkün olamayacağı anlamına gelmektedir.

* URL tabanlı engelleme, daha gelişmiş denetim ve takip altyapılarının kullanılmasını gerektirecektir. Bu altyapıların nasıl kullanılacağını, TİB'in izleme ve takip konusundaki kötü siciline bakarak öngörmek mümkündür.

* Erişim Sağlayıcıları Birliği'nin asli görevi erişim engellemek olarak tanımlanmıştır. Ayrıca birlikle ilgili mali düzenlemeler ve denetim altyapıları, Türkiye'de İnternet erişiminin maliyetini artıracaktır.

* Kayıtların uzun süre tutulacak olması, verinin işlenmesi ve fişleme uygulamalarının önünü açmaktadır.

* Karar alma süreçlerinin daha çabuk sonuçlanması için getirilen zaman kriterleri, konuya uzak adli personelin hatalı karar almasına neden olabilecektir.

* Yer sağlayıcıların sınıflandırılması, hak ve yükümlülükler bakımından farklılaştırılması (yönetmelik ile düzenlenecek), URL engelleme işleminde, anahtar kelime bazlı engelleme kullanılması, Özellikle sosyal medya düşünüldüğünde "Tekzip" yayımlama uygulaması, Erişim sağlayıcının alternatif erişim yollarını engelleyici tedbirleri alması gibi net olmayan ve ucu açık değişiklikler, uygulama biçimine bağlı olarak endişe uyandırıcı niteliktedir.