Güneş yetersizliği, mutluluğu etkiliyor

Psikolog İrem Can Esenkaya, kış depresyonu ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi. Esenkaya, kış karamsarlığının, sonbaharda başlayıp kış aylarında devam eden ve her sene aynı zamanlarda görülen bir depresif duygu durumu olduğunu söyledi. Esenkaya, “Bu duruma kış depresyonu denilmesinin sebebi hep aynı mevsimde tekrar etmesidir. Kış depresyonunda, kişi olumlu olaylar yaşadığı halde kendini depresif hissedebilir. Kış mevsiminin insanlar üzerinde belirli etkileri vardır. Bu etkilerin nedeni azalan güneş ışınlarıdır. Güneş ışınları azalınca kişinin biyolojik saati bozulabilir, duygu durumunu etkileyen hormon olan serotonin (mutluluk hormonu) azalır ve uykuyu etkileyen hormon olan melatonin seviyeleri artar. Bu bozulmalar mevsimsel depresyona zemin hazırlayan en önemli unsurlardır.” ifadelerini kullandı.

Kış depresyonu belirtilerine değinen Esenkaya, şunları kaydetti: “Mutsuz hissetme, umutsuzluk, kaygılı olma, enerji düşüklüğü, kollarda ve bacaklarda ağırlık hissi, sosyal hayattan geri çekilerek içine kapanma, fazla uyuma, zevk veren aktivitelerin zevk vermemesi ve özellikle karbonhidrat tüketimi isteğinde artış olarak görülen iştah değişiklikleri olarak sıralanabilir. Bu belirtiler sonucunda hem kişi konsantrasyon bozukluğu yaşamaya hem de sosyallik azaldığı için gelen hareketsizlik ve yemek yemede artış ile kilo almaya başlar.”

Öncelikle kişinin depresyon mu, kış depresyonu mu yaşadığının ayırıcı tanısını yapmak gerektiğini belirten Esenkaya, “Mutsuz hissetme, umutsuzluk, kaygılı olma, enerji düşüklüğü., fazla uyuma gibi belirtiler kişinin hayatını ve fonksiyonelliğini olumsuz etkileme aşamasına geldiyse ve belirtilerle başa çıkmakta zorlanıyorsa kış depresyonu geçiriyor olabilir. Böyle bir durumda kişinin bir ruh sağlığı uzmanına başvurması önemlidir.” diye konuştu. 

Yapılan araştırmaların bir kere depresyona giren insanların tekrar depresyona girme riskinin daha yüksek olduğunu gösterdiğini söyleyen Esenkaya, şöyle devam etti: “Buradan hareketle ne kadar erken zamanda bu belirtiler ile başa çıkmak için yardım alınırsa kişinin hayat kalitesi o kadar artar. Kış depresyonu tedavi edilmediği zaman intihar düşüncelerine, sosyal geri çekilmeye, iş veya okul yaşamında problemlere ve alkol kullanımına sebep olduğu biliniyor.”

Kış karamsarlığından kurtulmanın yollarını sıralayan Esenkaya, “Erken yatıp erken kalkarak güneş ışığından olabildiğince uzun faydalanmaya çalışın. Uyumadan birkaç saat önce yemek yemeyi, elektronik aletlerle ilgilenmeyi bırakın. Uyumadan önce ılık bir duş almak uykuyu daha verimli kılmaya yardımcı olur. Egzersiz yapmak mutluluk hormonu olan serotonin salgılanmasına yardımcı olur. Birçoğumuzun yaptığı yanlışlardan biri de şekerli ya da karbonhidratlı gıdalar yiyerek mutlu olmaya çalışmaktır. Bu gıdalar bir süre için bizi mutlu etse bile, kısa bir süre sonra şekeri düşürüp daha yoğun bir mutsuzluk hissine sebep olurlar." dedi.