Tokat tarihine ışık tutacak kazı

Kazı ekibinde 45 kişi bulunduğunu belirten Erciyas, "Hamamtepe'nin üst bölgesindeki çalışmalarımıza yoğunluk verdik. Hamamtepe'nin üst bölgesinde 2013 yılında 11. yüzyıla tarihlenen bir Bizans kilisesi ortaya çıkarmıştık. Bu kilise, içerisinde haçlarıyla, aydınlatma elemanları ve freskleriyle bize ulaşmıştı. Bu kilisenin doğusunda ikinci bir kiliseyle karşılaştık. Aynı teknikle yapılmış bir kilise. Komana'ya eşyalarıyla bir yapı daha kazandırmış olduk. Bu kadar yakın ve küçük alanda iki kilise bulmamız manidar. Komana'da sürprizlerle karşılaşacağımızı tahmin ediyorum" diye konuştu.

"Bu kilise, bize kutsal alanların öneminin çok tanrılı dinlerden sonra Hristiyanlık'ta da aynen devam ettiğini ve buranın önemli bir din merkezi olarak işlevini koruduğunu gösterdi. Şehrin ileri gelenleri, inandıkları azizlerine birer kilise yaptırmış olmalılar çünkü bu kiliselerin ölçekleri küçük. Bunun sebebi sadece soylu kimselerin bu kiliseleri kullanıyor olması. Yerel halk, bu kiliseleri değil, kendilerine ait daha büyük yapıda, daha kırsala dönük, belki daha az teşrifli kiliselerde ibadetlerini yerine getiriyorlarmış. Komana'da hem ibadete dair hem de biraz sosyo ekonomik yapıya dair bilgi edinmiş olduk."

Prof. Dr. Burcu Erciyas, ikinci kilisenin hemen yanında 2 mezar yapısı da bulduklarını, bu mezarlardan 3 iskelet çıkardıklarını belirterek, "Bu bireylerin mutlaka kiliseyle ilişkili olmaları beklenir. Bunlardan ilk aday, rahip olabilir. Kilisenin rahibi ve burada görev yapmış din adamı olabilir veya bu kilisenin yapımını üstlenmiş soylunun mezarı olabilir" dedi.

Sur duvarı bölgesinde de çalışmalar yaptıklarını dile getiren Erciyas, "Bu duvarın Hamamtepe'nin etrafını çevirdiğini söylemek mümkün. Önümüzdeki yıllarda amacımız, bu sur duvarını ortaya çıkararak buranın önemini ve büyüklüğünü, ziyarete gelenlere anlatabilmek. Burası ziyarete açık. Burada çok önemli şeyler bulduk. Sadece Hamamtepe'de Komana'ya dair belki 3-4 bin yıllık bir tarihten bahsedebiliyoruz" ifadelerini kullandı.

Mitridat Krallığı'nın yönetiminde önemli bir kültür merkezi olan ve Roma İmparatorluğu döneminde de özerkliğini koruyan Komana Pontika'nın, tarihte Anadolu tanrısı Ma'ya adanmış kutsal alan olduğu belirtiliyor.

Aynı zamanda ticaret merkezi olduğu ifade edilen bölgenin, o dönemde kutsal alanda düzenlenen festivaller, zengin pazar yeri ve kenti çevreleyen verimli arazisiyle Anadolu'nun tüm bölgelerinden ziyaretçi çektiği kaydediliyor.

ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından da desteklenen Komana Pontika Arkeolojik Araştırma Projesi, Orta Karadeniz bölgesinin klasik çağ kenti Komana Pontika'nın konumunu belirlemek ve kentsel dokusunu anlamak amacıyla 2004 yılında uygulamaya konulmuştu. Gümenek Hamamtepe bölgesindeki yüzey araştırmalarının ardından antik kentin gün yüzüne çıkartılması için kazı çalışmaları başlatılmıştı.